Familiegeheim, Caja Cazemier & Martine Letterie, 11+

Anna’s oorlog, Beatrijs Nolet, 10+

Anna en Eva zijn allebei naarstig op zoek naar de familiegeheimen van vroeger. Allebei hun moeders willen er niets over loslaten, dus zijn ze op zichzelf aangewezen. Allebei krijgen ze hulp van iemand die ook met die geheime geschiedenis te maken heeft. Ze zijn allebei bereid om ver te gaan om dingen te weten te komen en dat lukt ze uiteindelijk ook. En wat ze te weten komen is zeker niet alledaags...

Familiegeheim is een co-productie van Caja Cazemier, die al veel boeken voor en over pubers heeft geschreven, en Martine Letterie, die al kinderen van alle leeftijden vertrouwd maakte met geschiedenis. Ze hebben dan ook de stemmen verdeeld, Caja Cazemier geeft Eva van dertien haar stem, en Martine Letterie vertelt het verhaal van tante Zus, de oudtante van Eva, wiens vader in de oorlog actief lid van de NSB was. Niet alleen tante Zus, maar de hele familie had en heeft nog steeds last van de gevolgen van die keuze. De zoektocht van Eva en haar nichtje maakt dat op hedendaagse wijze duidelijk; omdat hun moeders werkelijk niets willen vertellen, zoeken de meiden heel wat af op internet. Het verhaal van tante Zus is op een verhalende manier veel informatiever en schetst het nog niet vaak vertelde verhaal van NSBers die aan het eind van de oorlog naar Duitsland vluchtten. Hoewel deze combinatie wel goed duidelijk maakt hoe de oorlog nog steeds impact heeft in sommige families, is het beter inleven in tante Zus, die vroeger de gevolgen droeg, dan in de impact die alle ontdekkingen op de twee nichtjes hebben.

Dat is anders in Anna’s oorlog. De oorlog uit de titel staat meer model voor de oorlog die Anna voert om nu eindelijk eens voor vol aangezien te worden, dan voor de feitelijke geheimen uit de oorlog waarnaar ze zo hard op zoek is. Anna’s nieuwe buurjongen Borre wordt pas echt interessant als blijkt dat haar ouders het eigenlijk niet goed vinden dat ze met hem omgaat. Waarom zou dat zijn? Samen gaan ze op zoek naar de waarheid over vroeger, waarvan iedereen vindt dat ze nog te jong zijn om die te horen te krijgen. Zelfs voor inbreken bij Anna’s eigen oma schrikken ze niet terug. Anna heeft veel fantasie en een buitengewone interesse voor paranormale verschijnselen. En een chronische hekel aan dingen die ze niet mag weten. (‘Wat eten we?’ vroeg ik. ‘Dat zul je wel zien.’ Weer zo’n voorbeeld dat zelfs de meest onbenullige dingen bij ons thuis nog geheim zijn). Beatrijs Nolet weet met deze ingredienten een sfeervol wereldje te schetsen waarin Anna haar strijd voert en uiteindelijk een stukje volwassener tevoorschijn komt en een heel stuk wijzer...

De oorlog en de morele dillemma’s van goed en fout zijn meer onderdeel van het verhaal van Anna. Familiegeheim staat veel duidelijker in het teken van de oorlog; de zoekende nichtjes verspillen geen tijd aan andere dingen. Beide boeken vertellen een genuanceerd verhaal, geen duidelijke verzetshelden en anonieme gemene Duitsers. Familiegeheim is geschikt voor iets oudere kinderen, die al wat explicieter in de oorlog geinteresseerd zijn. Anna’s oorlog is zeer geschikt voor goed lezende meisjes van ongeveer 10 jaar, en zal misschien de interesse voor oorlogsverhalen aanwakkeren. In beide boeken staan meisjes centraal; echt ruim geinteresseerde jongens kunnen voor Familiegeheim kiezen....